Category Archives: Uncategorized

In de aflevering “Nieuw licht op geschiedenis van ons drinkwater”, van de H2O-podcast De toekomst van ons water is Petra van Dam uitgenodigd om te spreken over de bevindingen van het project. Samen met gastheer Wim Eikelboom bespreekt Petra wat wij in het heden kunnen leren van de omgang met water in het verleden.

Ze benoemt de kenmerken van het vroegere pluriforme watergebruik en de geleidelijke ontwikkeling naar de huidige leidingwatercultuur. Aan de hand van deze geschiedenis waarin mensen gemakkelijk gebruik maakten van verschillende soorten water in één huis, heeft Petra nuttige adviezen voor de toekomst.

Beluister de podcast

Vorig jaar organiseerde het Schilthuisfonds vier seminars voor (nieuwe) waterschapsbestuurders. Op veler verzoek wordt voor die bestuurders die niet in de gelegenheid waren  te komen nogmaals een moment aan op woensdagavond  21 februari 2024.

De Stichting Schilthuisfonds waarborgt al ruim 35 jaar de wetenschappelijke en praktische beoefening van het waterrecht en de watergeschiedenis. Dit doet de stichting door de ondersteuning van drie leerstoelen en door bijdragen te leveren aan de totstandkoming van relevante publicaties voor de watersector.

De professoren

Het gaat om de leerstoelen van professor Petra van Dam, hoogleraar Water- en Milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Professor Herman Havekes, bijzonder hoogleraar Publieke organisatie van het (decentrale) waterbeheer aan de Universiteit Utrecht. En professor Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht aan de Universiteit Utrecht.

Presentatie, vragen en discussie

Tijdens de bijeenkomst zullen de hoogleraren een presentatie verzorgen waarna er volop ruimte is voor vragen en discussie. Professor Van Dam zal onder meer stilstaan bij het ontstaan van de eerste waterschappen in de 13e eeuw, de grote overstromingen van de afgelopen eeuwen, het proces van gemeenmaking en het democratisch gehalte van de eerste waterschappen.

Professor Havekes zal met name ingaan op de betekenis van de Waterschapswet (1992), de bestuurlijke organisatie van het waterbeheer en de institutionele omwenteling van het waterschap in de afgelopen decennia.

Professor Van Rijswick zal een aantal actualiteiten in het waterbeheer bespreken en onder meer stilstaan bij de betekenis van het Europese waterrecht in relatie tot het nationale recht, de gevolgen van de komst van de Omgevingswet, de mogelijke gevolgen van het niet halen van de KRW-doelen in 2027 en de betekenis en uitwerking van het beleid Water en bodem sturend in de ruimtelijke ordening.

Datum en locatie

Woensdagavond 21 februari van 19.00 – 21.00 uur.
Inloop vanaf 18.30 uur.

Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
Maasboulevard 123
3063 GK Rotterdam

Aanmelden kan via deze link.

Op 28 september 2023 vond bij Waterschap Rivierenland in Tiel het symposium ‘Zonder verleden geen toekomst’ plaats. De bijeenkomst werd georganiseerd door het Koninklijk Nederlands Waternetwerk (KNW), Stichting Schilthuisfonds (SSF) en de Vereniging voor Waterstaatsgeschiedenis.

Belang van historische waterkennis

Het symposium stond in het teken van het belang van historische waterkennis voor hedendaags en toekomstig waterbeheer en de ontwikkeling van een lange termijn visie. Maurits Ertsen schreef voor het Tijdschrift voor Waterstaats Geschiedenis een korte reflectie op het symposium, die hieronder te downloaden is.

Op vrijdag 22 maart organiseert het Utrecht University Centre for Water, Oceans and Sustainable Law samen met Stichting Schilthuisfonds een interactief congres over de ongekende uitdagingen en opportuniteiten gelinkt aan water in al haar facetten. Nederlandse en Belgische professionals in de watersector bespreken hier de belangrijkste uitdagingen en ontwikkelingen met betrekking tot water in de komende decennia. Het Nederlands en Vlaams waterrecht en -beleid worden scherp naast elkaar gezet met de bedoeling wederzijdse lessen te trekken voor beleid en de praktijk.

De sprekers belichten de bestuurlijke organisatie van het waterbeheer, de waterwetgeving (waaronder waterkwaliteit, hoogwaterbescherming, zoetwatervoorziening en adaptatie) en de financiering van het waterbeheer in Nederland en Vlaanderen. De experts gaan ook in op concrete instrumenten, zoals de Vlaamse en Nederlandse Watertoets, de Vlaamse verplichting om bij het bouwen en verbouwen van woningen een bepaalde hoeveelheid regenwater te kunnen verwerken, het Nederlandse beleid van ‘water en bodem sturend’ en het Vlaamse equivalent. Het al dan niet behalen van de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water wordt hierbij ook tegen het licht gehouden.

Locatie, aanmelden en contact

Het congres vindt plaats bij het Joint Research Centre Zeeland, Het Groene Woud 1, 4331 NB Middelburg. Deelname aan het congres is kosteloos, maar registratie is verplicht via b.j.deleeuw@uu.nl. Aarzel niet de organisatoren te contacteren bij vragen: Herman Havekes (hhavekes@uvw.nl), Marleen van Rijswick (h.vanrijswick@uu.nl) of Cathy Suykens (c.b.r.suykens@uu.nl)

Ochtendprogramma

Middagprogramma

13.30 – 14.15	Workshopronde 1   Institutionele aspecten van het waterbeheer Erik Lancksweerdt (Hoogleraar UHasselt) en Dries Hegger (Universitair Hoofddocent UU): Burgerparticipatie Herman Kasper Gilissen (Universitair Hoofddocent UU) en Cathy Suykens (postdoctoraal onderzoeker UU en bedrijfsjurist): Grensoverschrijdende samenwerking   Water en maatschappij Flore Vavourakis (onderzoeker KU Leuven) en Dianthe Verhoef (onderzoeker OU): Toegang tot water – kwalificatie van water in de maatschappijTineke Lambooij (Hoogleraar Nyenrode Business Universiteit) en Penny Simmers (Lab Toekomstige Generaties): Rechten voor de natuur – bescherming van duinen
14.15 – 14.30	Koffiepauze
14.30-15.15	Workshopronde 2   Waterkwaliteits-en kwantiteitsbeheer en waterveiligheid Frank Groothuijse (Hoogleraar UU) en Peter De Smedt (Advocaat): Instrumenten van het overstromingsrisicobeheer Herman Kasper Gilissen (Universitair     Hoofddocent UU) / Bente (?) en Sigrid Pauwels (Universitair Hoofddocent UAntwerpen): Adaptatie aan klimaatverandering (incl. vasthouden regenwater) en droogte   Interactie tussen milieucompartimenten Martijn van Gils (onderzoeker UU) en Dries Verhaeghe (Dryade): Waterkwantiteitsbeheer en natuurLolke Braaksma (Universitair Docent RUG) en Hendrik Schoukens (Hoogleraar UGent): De programmatische aanpak als oplossing voor de water-stikstof-nutriënten problematiek?Susanne Wuijts (Adviseur RIVM) en Valerie Goyvaerts (Advocaat Omega Law): Coherentie in multi-level en multi-sector water governance
15.15-15.45	Plenair Reflecties en lessons learned – door Peter Glas (gewezen Deltacommissaris, Watergraaf en voorzitter OESO Water Governance Initiative) en Eddy Storms (Eerste Voorzitter – Dienst van de Bestuursrechtcolleges).
15.45	Borrel

De komende maanden organiseren de 3 hoogleraren van de Stichting Schilthuisfonds een seminar voor AB-leden van de waterschappen om hen te laten kennismaken maken met de vakgebieden van de hoogleraren.

De Stichting Schilthuisfonds waarborgt al ruim 35 jaar de wetenschappelijke en praktische beoefening van het waterrecht en de watergeschiedenis. Dit doet de stichting door de ondersteuning van 3 leerstoelen en door bijdragen te leveren aan de totstandkoming van relevante publicaties voor de watersector.

De professors

Het gaat om de leerstoelen van professor Petra van Dam, hoogleraar Water- en Milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Professor Herman Havekes, bijzonder hoogleraar Publieke organisatie van het (decentrale) waterbeheer aan de Universiteit Utrecht. En professor Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht aan de Universiteit Utrecht.

Presentatie, vragen en discussie

Tijdens de bijeenkomst zullen de hoogleraren een presentatie verzorgen waarna er volop ruimte is voor vragen en discussie. Professor Van Dam zal onder meer stilstaan bij het ontstaan van de eerste waterschappen in de 13e eeuw, de grote overstromingen van de afgelopen eeuwen, het proces van gemeenmaking en het democratisch gehalte van de eerste waterschappen. Professor Havekes zal met name ingaan op de betekenis van de Waterschapswet (1992), de bestuurlijke organisatie van het waterbeheer en de institutionele omwenteling van het waterschap in de afgelopen decennia. Professor Van Rijswick zal een aantal actualiteiten in het waterbeheer bespreken en onder meer stilstaan bij de betekenis van het Europese waterrecht in relatie tot het nationale recht, de gevolgen van de komst van de Omgevingswet, de mogelijke gevolgen van het niet halen van de KRW-doelen in 2027 en de betekenis en uitwerking van het beleid Water en bodem sturend in de ruimtelijke ordening.

Datum en locatie

Er zullen in totaal 4 regionale seminars plaatvinden bij diverse waterschappen/hoogheemraadschappen.

• Woensdag 27 september 2023
  19.00 tot 21.00 uur
  Waterschap Drents Overijselse Delta te Zwolle
• Dinsdag 3 oktober 2023
  19.00 tot 21.00 uur
  Waterschap Rivierenland te Tiel
• Woensdag 4 oktober 2023
  19.00 tot 21.00 uur
  Hoogheemraadschap van Delfland te Delft
• Woensdag 15 november 2023
  19.00 tot 21.00 uur
  Waterschap De Dommel te Boxtel

Aanmelden en meer informatie

Als u AB-lid bent bij een waterschap bent u van harte welkom op een van de bijeenkomsten. Registreren als deelnemer kan via deze link. U ontvangt vervolgens een ontvangstbevestiging met daarin de data die u als eerste en tweede keus hebt opgegeven.

Presentaties

De presentaties van de hoogleraren zijn hieronder te downloaden. Deze presentaties verschillen iets van de presentaties tijdens de bijeenkomst. Ze bevatten minder afbeeldingen en meer duiding.

Download de presentatie van professor Van Dam – geschiedenis waterschappen

Download de presentatie van professor Havekes – het Nederlandse waterschap anno 2023

Download de presentatie van professor Van Rijswick – actualiteiten waterrecht voor waterschapsbestuurders

Bob Pierik heeft op de ESEH-conferentie in Bern (Zwitserland) de ESEH Poster Prize gewonnen, gesponsord door The White Horse Press.

De jury vond dat Bob Pierik en Petra van Dam de hoogste onderscheiding verdienden voor hun poster ‘Who Drinks which Water?’. De poster van Pierik geeft een samenvatting van de eerste resultaten van het project ‘Omgaan met droogte’, onder leiding van VU-hoogleraar Van Dam.

> Meer over de poster en het project ‘Omgaan met droogte’ op de site van de Vrije Universiteit Amsterdam

Koninklijk Nederlands Waternetwerk (KNW), Stichting Schilthuisfonds (SSF) en de Vereniging voor Waterstaatsgeschiedenis, organiseren een mini symposium op 28 september in Tiel. Het thema van dit symposium is het belang van historische waterkennis voor hedendaags en toekomstig waterbeheer en de ontwikkeling van een lange termijn visie.

De sprekers vertellen over inzichten en maatregelen uit het verleden. Denk bijvoorbeeld aan waterschaarste en waterveiligheid. Maar ze vertellen ook over stedelijk water vóór de introductie van de waterleiding en het gebruik van regenwater. De strijd tegen het water, de kwetsbaarheid en veerkracht van gemeenschappen. Tot slot vertellen ze over de naoorlogse schaalvergroting van de waterschappen, en de lessen die we daaruit ook nu nog kunnen trekken.

Sprekers: Petra van Dam (VU Amsterdam), Herman Havekes (Universiteit Utrecht/Unie van Waterschappen), Lotte Jensen (RU Nijmegen) en Milja van Tielhof (Huygens Instituut, KNAW).

Datum en locatie

28 september 14:00-17:00 uur, inloop vanaf 13:30.
Waterschapshuis Rivierenland, Tiel.

Aanmelden

Aanmelden is mogelijk via het registratieformulier.

Programma

13:30                  Inloop

14:00                 Welkom door dagvoorzitter Monique Bekkenutte, gevolgd door sprekers:

Kwetsbaarheid en trots – de Nederlandse strijd tegen het water door de eeuwen heen
Lotte Jensen (RU Nijmegen)

Stedelijk water voor de introductie van de waterleiding: lokaal, decentraal, en ook duurzaam?
Petra van Dam (VU Amsterdam)

 De waterhuishouding van een kindertehuis: wat kunnen we hiervan leren?
 Milja van Tielhof (Huygens Instituut, KNAW)

De naoorlogse schaalvergroting van de waterschappen
Herman Havekes (Universiteit Utrecht/Unie van Waterschappen)

16:15                 Discussie met de zaal

16:30                 Napraten met hapje en drankje

Eind april is de Canon van de Nederlandse biercultuur gepresenteerd waar je de ontwikkeling en cultuur van het Nederlandse bier kunt teruglezen. ‘In de middeleeuwen werd meer bier dan water gedronken’ wordt wel eens gezegd. Hoogleraar water- en milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, Petra van Dam, legt aan EenVandaag uit hoe het gesteld was met de waterkwaliteit in de middeleeuwen.

Het drinkwater was namelijk helemaal niet zo slecht in de late middeleeuwen, de periode van ongeveer 1.000 tot en met 1.500 na Christus. Petra van Dam vertelt dat de kwaliteit van het drinkwater goed was. “Er bestonden goede putten en men haalde ook drinkwater uit oppervlaktewater, zoals rivieren en meren. Men dronk veel bier omdat het een hogere status had. Vooral mannen deden dat, vrouwen en kinderen dronken water.”

Lees het volledige artikel op EenVandaag.

Meer over de leerstoel van Petra van Dam

Op 3 oktober hield hoogleraar Herman Havekes zijn oratie waarin hij middels een ‘vlootschouw’ de organisatie van het (decentrale) waterbeheer in Nederland tegen het licht hield.

Havekes betoogde dat een goede waterorganisatie een keiharde randvoorwaarde is voor goed waterbeheer. Hij concludeert dat de Nederlandse waterorganisatie weliswaar verbeterpunten kent, maar in de basis op orde is. Dat geeft het nodige vertrouwen voor de toekomst.

De oratie is nu ook na te lezen in zowel het Nederlands als het Engels.

>Oratie Herman Havekes: Succesvol decentraliseren. Een vlootschouw van het (decentrale) waterbeheer (pdf)
>Inaugural lecture Herman Havekes: Successful Decentralisation? A critical review of Dutch water governance (pdf)

Over Herman Havekes

Havekes is staats- en bestuursrechtkundige en werkzaam als strategisch adviseur van bestuur en directie bij de Unie van Waterschappen. In 2009 promoveerde hij aan de Universiteit Utrecht op het thema functioneel decentraal waterbestuur en is hij door de minister van Infrastructuur en Milieu onderscheiden met de Schilthuispenning.

Meer over Herman Havekes en de leerstoel ‘Publieke organisatie van het decentrale waterbeheer’

Vrijdag 17 maart nam Josee van Eijndhoven afscheid als bestuurslid. Ze heeft 2 volle periodes in het bestuur van het Schilthuisfonds gezeten. Voorzitter Peter Glas sprak zijn dank uit voor haar waardevolle toevoeging aan het bestuur.