Skip to main content

Seminar voor AB-leden waterschappen door 3 hoogleraren van Stichting Schilthuisfonds

De komende maanden organiseren de 3 hoogleraren van de Stichting Schilthuisfonds een seminar voor AB-leden van de waterschappen om hen te laten kennismaken maken met de vakgebieden van de hoogleraren.

De Stichting Schilthuisfonds waarborgt al ruim 35 jaar de wetenschappelijke en praktische beoefening van het waterrecht en de watergeschiedenis. Dit doet de stichting door de ondersteuning van 3 leerstoelen en door bijdragen te leveren aan de totstandkoming van relevante publicaties voor de watersector.

De professors

Het gaat om de leerstoelen van professor Petra van Dam, hoogleraar Water- en Milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Professor Herman Havekes, bijzonder hoogleraar Publieke organisatie van het (decentrale) waterbeheer aan de Universiteit Utrecht. En professor Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht aan de Universiteit Utrecht.

Presentatie, vragen en discussie

Tijdens de bijeenkomst zullen de hoogleraren een presentatie verzorgen waarna er volop ruimte is voor vragen en discussie. Professor Van Dam zal onder meer stilstaan bij het ontstaan van de eerste waterschappen in de 13e eeuw, de grote overstromingen van de afgelopen eeuwen, het proces van gemeenmaking en het democratisch gehalte van de eerste waterschappen. Professor Havekes zal met name ingaan op de betekenis van de Waterschapswet (1992), de bestuurlijke organisatie van het waterbeheer en de institutionele omwenteling van het waterschap in de afgelopen decennia. Professor Van Rijswick zal een aantal actualiteiten in het waterbeheer bespreken en onder meer stilstaan bij de betekenis van het Europese waterrecht in relatie tot het nationale recht, de gevolgen van de komst van de Omgevingswet, de mogelijke gevolgen van het niet halen van de KRW-doelen in 2027 en de betekenis en uitwerking van het beleid Water en bodem sturend in de ruimtelijke ordening.

Datum en locatie

Er zullen in totaal 4 regionale seminars plaatvinden bij diverse waterschappen/hoogheemraadschappen.

  • Woensdag 27 september 2023
    19.00 tot 21.00 uur
    Waterschap Drents Overijselse Delta te Zwolle
  • Dinsdag 3 oktober 2023
    19.00 tot 21.00 uur
    Waterschap Rivierenland te Tiel
  • Woensdag 4 oktober 2023
    19.00 tot 21.00 uur
    Hoogheemraadschap van Delfland te Delft
  • Woensdag 15 november 2023
    19.00 tot 21.00 uur
    Waterschap De Dommel te Boxtel

Aanmelden en meer informatie

Als u AB-lid bent bij een waterschap bent u van harte welkom op een van de bijeenkomsten. Registreren als deelnemer kan via deze link. U ontvangt vervolgens een ontvangstbevestiging met daarin de data die u als eerste en tweede keus hebt opgegeven.

White Horse Press Poster Prize gewonnen onder leiding van VU-hoogleraar Petra van Dam

Bob Pierik heeft op de ESEH-conferentie in Bern (Zwitserland) de ESEH Poster Prize gewonnen, gesponsord door The White Horse Press.

De jury vond dat Bob Pierik en Petra van Dam de hoogste onderscheiding verdienden voor hun poster ‘Who Drinks which Water?’. De poster van Pierik geeft een samenvatting van de eerste resultaten van het project ‘Omgaan met droogte’, onder leiding van VU-hoogleraar Van Dam.

> Meer over de poster en het project ‘Omgaan met droogte’ op de site van de Vrije Universiteit Amsterdam

Minisymposium Waterbeheer: zonder geschiedenis geen toekomst

Koninklijk Nederlands Waternetwerk (KNW), Stichting Schilthuisfonds (SSF) en de Vereniging voor Waterstaatsgeschiedenis, organiseren een mini symposium op 28 september in Tiel. Het thema van dit symposium is het belang van historische waterkennis voor hedendaags en toekomstig waterbeheer en de ontwikkeling van een lange termijn visie.

De sprekers vertellen over inzichten en maatregelen uit het verleden. Denk bijvoorbeeld aan waterschaarste en waterveiligheid. Maar ze vertellen ook over stedelijk water vóór de introductie van de waterleiding en het gebruik van regenwater. De strijd tegen het water, de kwetsbaarheid en veerkracht van gemeenschappen. Tot slot vertellen ze over de naoorlogse schaalvergroting van de waterschappen, en de lessen die we daaruit ook nu nog kunnen trekken.

Sprekers: Petra van Dam (VU Amsterdam), Herman Havekes (Universiteit Utrecht/Unie van Waterschappen), Lotte Jensen (RU Nijmegen) en Milja van Tielhof (Huygens Instituut, KNAW).

Datum en locatie

28 september 14:00-17:00 uur, inloop vanaf 13:30.
Waterschapshuis Rivierenland, Tiel.

Aanmelden

Aanmelden is mogelijk via het registratieformulier.

Programma

13:30                  Inloop

14:00                 Welkom door dagvoorzitter Monique Bekkenutte, gevolgd door sprekers:

Kwetsbaarheid en trots – de Nederlandse strijd tegen het water door de eeuwen heen
Lotte Jensen (RU Nijmegen)

Stedelijk water voor de introductie van de waterleiding: lokaal, decentraal, en ook duurzaam?
Petra van Dam (VU Amsterdam)

 De waterhuishouding van een kindertehuis: wat kunnen we hiervan leren?
 Milja van Tielhof (Huygens Instituut, KNAW)

De naoorlogse schaalvergroting van de waterschappen
Herman Havekes (Universiteit Utrecht/Unie van Waterschappen)

16:15                 Discussie met de zaal

16:30                 Napraten met hapje en drankje

Petra van Dam voor EenVandaag over waterkwaliteit in de middeleeuwen

Eind april is de Canon van de Nederlandse biercultuur gepresenteerd waar je de ontwikkeling en cultuur van het Nederlandse bier kunt teruglezen. ‘In de middeleeuwen werd meer bier dan water gedronken’ wordt wel eens gezegd. Hoogleraar water- en milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, Petra van Dam, legt aan EenVandaag uit hoe het gesteld was met de waterkwaliteit in de middeleeuwen.

Het drinkwater was namelijk helemaal niet zo slecht in de late middeleeuwen, de periode van ongeveer 1.000 tot en met 1.500 na Christus. Petra van Dam vertelt dat de kwaliteit van het drinkwater goed was. “Er bestonden goede putten en men haalde ook drinkwater uit oppervlaktewater, zoals rivieren en meren. Men dronk veel bier omdat het een hogere status had. Vooral mannen deden dat, vrouwen en kinderen dronken water.”

Lees het volledige artikel op EenVandaag.

Meer over de leerstoel van Petra van Dam

Oratie Herman Havekes beschikbaar in Engels en Nederlands

Op 3 oktober hield hoogleraar Herman Havekes zijn oratie waarin hij middels een ‘vlootschouw’ de organisatie van het (decentrale) waterbeheer in Nederland tegen het licht hield.

Havekes betoogde dat een goede waterorganisatie een keiharde randvoorwaarde is voor goed waterbeheer. Hij concludeert dat de Nederlandse waterorganisatie weliswaar verbeterpunten kent, maar in de basis op orde is. Dat geeft het nodige vertrouwen voor de toekomst.

De oratie is nu ook na te lezen in zowel het Nederlands als het Engels.

>Oratie Herman Havekes: Succesvol decentraliseren. Een vlootschouw van het (decentrale) waterbeheer (pdf)
>Inaugural lecture Herman Havekes: Successful Decentralisation? A critical review of Dutch water governance (pdf)

Over Herman Havekes

Havekes is staats- en bestuursrechtkundige en werkzaam als strategisch adviseur van bestuur en directie bij de Unie van Waterschappen. In 2009 promoveerde hij aan de Universiteit Utrecht op het thema functioneel decentraal waterbestuur en is hij door de minister van Infrastructuur en Milieu onderscheiden met de Schilthuispenning.

Meer over Herman Havekes en de leerstoel ‘Publieke organisatie van het decentrale waterbeheer’

BBC maakt documentaire in Rijnland

De BBC heeft onlangs opnames gemaakt bij het hoogheemraadschap van Rijnland. Er werd onder meer een interview gehouden met Petra van Dam.

Zij is hoogleraar water- en milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De opnames zijn bestemd voor een driedelige documentaire over de vervening in het gebied van het hoogheemraadschap.

Poldermolen

In de documentaire wordt verteld hoe de beroemde Hollandse poldermolen een grote rol heeft gespeeld in het mogelijk maken van turfwinnen en in het bijzonder ook het turfbaggeren met baggerbeugels onder water. Het gevolg hiervan was dat grote delen van Holland afgegraven werden tot ver onder zeeniveau.

Landschapsvernietiging

Het programma trekt de vergelijking met olie- en gasfracking dat ook grote landschapsvernietiging ten gevolge heeft. Maar ook wordt erop gewezen dat de molens natuurlijk zowel positieve als negatieve gevolgen hadden. Ze maakten immers ook de landbouw mogelijk in het doornatte landschap dat van oorsprong een veenmoeras was.

Najaar 2023 verschijnt de documentaire op de buis.

Oratie Herman Havekes

Op 3 oktober hield hoogleraar Herman Havekes zijn oratie waarin hij middels een ‘vlootschouw’ de organisatie van het (decentrale) waterbeheer in Nederland tegen het licht hield.

Havekes betoogde dat een goede waterorganisatie een keiharde randvoorwaarde is voor goed waterbeheer. Hij concludeert dat de Nederlandse waterorganisatie weliswaar verbeterpunten kent, maar in de basis op orde is. Dat geeft het nodige vertrouwen voor de toekomst.

Bijzonder hoogleraar

Prof. dr. mr. Herman Havekes is met steun vanuit de Stichting Schilthuisfonds benoemd tot bijzonder hoogleraar bij de faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie van de Universiteit Utrecht. Hij is werkzaam op de leerstoel ‘Publieke organisatie van het (decentrale) waterbeheer’. Het is de bedoeling dat de leerstoel nadrukkelijk de relatie met de praktijk van het waterbeheer legt.

Succesvolle decentralisatie

Tijdens zijn oratie ging Havekes onder meer in op criteria voor een goede organisatie van het waterbeheer, de financiering ervan en de rol van drinkwaterbedrijven, waterschappen, gemeenten, provincies en het rijk. Hij haalde daarbij aan dat het Nederlandse waterbeheer internationaal stevig tegen het licht is gehouden en positief beoordeeld. In Nederland is het voor 100 procent een publieke taak, is het sterk gedecentraliseerd en heeft dat decentrale beheer een solide financiële basis. Daardoor kan het slagvaardig worden uitgevoerd. Havekes stelt dan ook dat de decentralisatie van het Nederlandse waterbeheer succesvol is.

Leren van het verleden

Havekes benadrukt het belang van historische kennis. “Om te weten waar je naar toe gaat, moet je weten waar je vandaan komt. Je moet gewoon over enige kennis van onze waterhistorie beschikken om vandaag en morgen het werk goed te kunnen doen. En begrijp mij goed: niet omdat vroeger alles beter was, maar omdat je er van kunt leren.”

Verbeteren

Havekes eindigde zijn oratie met de observatie dat er wel nog genoeg te verbeteren valt en gaf suggesties voor nader uit te werken onderzoeksvragen over het (decentrale) waterbeheer. Bijvoorbeeld rond het mogelijk belasten van onttrekkingen van oppervlakte- en grondwater, beprijzing van diffuse verontreiniging door de landbouw en de organisatie van het grondwaterbeheer.

> Oratie ‘Succesvol decentraliseren? Een vlootschouw van het (decentrale) waterbeheer’
> Publicatielijst Herman Havekes

Polderen bij de sluis

Ter ere van het 20-jarig jubileum van de vismigratie in Nederland is de publicatie ‘Palingtrek, trammelant & Rijnlands trots’ uitgebracht.

Deze publicatie is geschreven door Petra van Dam, hoogleraar Water- en milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. In de publicatie komt de geschiedenis van de vangst op aal rond Halfweg en Spaarndam uitgebreid aan bod.

Eerste vismigratievoorziening

Paling gedijde immers goed in de troebele veenwateren van Rijnland, waardoor er een bloeiende palingvisserij in het gebied ontstond. Het leidde ook tot de aanleg van de eerste vismigratievoorziening: het lekgat in de sluisdeur bij Spaarndam.

Het hoogheemraadschap van Rijnland heeft op de website een lezenswaardig artikel geplaatst over de publicatie.

> Lees het artikel ‘Polderen bij de sluis’